Pozytywny wynik testu ciążowego to niewątpliwie źródło wielu zmian w naszym życiu. Ważnym obszarem, gdzie w istotny sposób one zaistnieją, na pewno będzie strefa życia erotycznego pary. Wiele z tych zmian będzie wynikać z aktualnego stanu zdrowia oraz samopoczucia, a także wiedzy o organizmie i przebiegu samej ciąży. Seks w trakcie oczekiwania na narodziny dziecka to temat często poruszany podczas wizyt kontrolnych u lekarza prowadzącego ciążę. Dlatego o współżyciu w kolejnych trymestrach, możliwych problemach oraz zaskakujących pozytywnych zmianach, które mogą się wówczas pojawić, postanowiliśmy porozmawiać z ekspertem. Na pytania odpowiedział dr Tomasz Leonowicz, ginekolog, położnik i seksuolog. Czy zawsze można uprawiać seks w trakcie ciąży? Jeśli ciąża przebiega prawidłowo, nie ma przeciwwskazań, by uprawiać seks. Nawet tuż przed przewidywanym terminem porodu. Może być też tak, że lekarz prowadzący ciążę zasugeruje, by tylko przez pewien czas powstrzymać się od zbliżeń lub unikać niektórych pozycji. W dużej mierze zależy to od przebiegu ciąży. Jeśli dzieje się coś niepokojącego, np. pojawiają się krwawienia, bóle brzucha, wtedy  lekarz zwykle zaleca wstrzemięźliwość. Istotne znaczenie ma położenie łożyska, jeśli jest centralnie przodujące czy niskoschodzące, to jest większe prawdopodobieństwo, że po wysiłku (w tym wypadku współżyciu) kobieta zacznie krwawić, a to może zaszkodzić jej i dziecku. Duże znaczenie ma też to, czy ciąża jest mnoga, albo czy kobieta wcześniej poroniła. Czy to prawda, że już w pierwszym trymestrze ciąży można spodziewać się nowych doznań podczas współżycia? Zacznijmy od kwestii związanej z ukrwieniem, bowiem to ono jest bardzo silnie powiązane z jakością doznań seksualnych. Ilość krwi krążącej w ciele kobiety wzrasta o ok. 20%, gdy jest ona w ciąży. Ta dodatkowa porcja krwi może mieć związek z tym, że orgazm będzie odczuwany nieco inaczej niż dotąd, bywa, że jest intensywniejszy z każdym tygodniem i miesiącem ciąży. Choć trzeba tu zaznaczyć, że w jednym z badań[1] wykazano, iż ponad połowa ankietowanych (55%) odczuwała orgazm tak samo często w ciąży, jak i przed ciążą. U niektórych kobiet pierwszą oznaką ciąży, zanim jeszcze potwierdzi ją badanie, jest nadwrażliwość piersi i pochwy. Ma to związek z poprawą ukrwienia i zmianami hormonalnymi. W takiej sytuacji pieszczoty lub współżycie wymagają szczególnej delikatności. Co ze zmęczeniem, nudnościami, huśtawką nastrojów, sennością? Te dolegliwości –charakterystyczne dla pierwszego trymestru ciąży – zapewne nie skłaniają do zbliżeń. Choć w ciągu pierwszych 12 tygodni ciąży zewnętrzne oznaki ciąży nie są jeszcze aż tak widoczne, zarówno ciało, jak i umysł podlegają w tym czasie najbardziej intensywnym przemianom. Bardzo ważne jest, by wsłuchiwać się w potrzeby organizmu i odpowiadać na nie. Na pierwszym miejscu jest odpoczynek. Czasem pierwszym krokiem do czułego zbliżenia jest długa drzemka. U innych kobiet źródłem dodatkowej energii i pobudzenia jest aktywność fizyczna, co podkreśla dr n. med. Peter Nathanielsz w swojej książce „The Prenatal Prescription” (Zalecenia przedporodowe). Na niektóre kobiety w ciąży niczym afrodyzjak działa to, że teraz na pierwszym miejscu są ich potrzeby. Te związane ze zdrowiem, relaksem, ale także z życiem erotycznym. Trzeba przy tym pamiętać, że zajście w ciążę nie „wyłącza” kobiecego libido, które zmienia się pod wpływem cyklu hormonalnego. Niewielkie i subtelne wahania hormonów oraz wzrost pobudzenia między 17 a 24 dniem cyklu (co przed ciążą miało związek z owulacją) nadal mogą być odczuwane. Do tego dochodzi gwałtowny wzrost poziomu estrogenu. Organizm ciężarnej kobiety w ciągu jednego dnia produkuje tyle tego hormonu, ile jajniki kobiety niebędącej w ciąży wytwarzają w ciągu trzech lat! Reakcją wielu pań na podwyższony poziom estrogenu jest wzrost libido. Co może zaskoczyć partnera w tym początkowym etapie ciąży? Mężczyźni, którzy są już ojcami, wspominają, że w pierwszym trymestrze ciąży zauważali u swoich partnerek np. obrzmienie miejsc intymnych i większą wrażliwość na bodźce w tym rejonie, seksowne zaokrąglenie brzucha, zmianę wyglądu piersi – większy rozmiar, ciemnienie otoczki brodawki. O drugim trymestrze ciąży często mówi się, że przynosi falę namiętności. Wspomina o tym jedna z kobiet, które udzieliły wywiadu Lou Paget, autorce książki „Udany seks podczas ciąży”, mówiąc: „Około trzynastego tygodnia ciąży wszystko zaczęło lepiej smakować, kolory były jaskrawsze, a każde dotknięcie mojej skóry było po prostu bajeczne”. Wyczulenie zmysłów, zwłaszcza smaku i węchu ma swoje biologiczne uzasadnienie – chroni ciężarną przed zjedzeniem czegoś nieświeżego. Z drugiej strony jest okazją do tego, by częściej urządzać romantyczne uczty we dwoje, by zabrać do sypialni soczyste truskawki lub pełne słodkiego soku mango. Warto zadbać też o zmysł wzroku. Jeśli kobieta jest zmęczona i nie ma siły na współżycie, może zachęcić partnera do seksu solowego. Obserwowanie i towarzyszenie bliskiej osobie w takich chwilach też jest źródłem przyjemności i urozmaiceniem życia seksualnego. W czwartym miesiącu ciąży zwiększone ukrwienie miednicy sprawia, że wejście do pochwy staje się ciaśniejsze, co zapewnia przyjemniejsze doznania. Przekrwienie wpływa przede wszystkim na ciałka Paciniego (ciałka blaszkowate), szczególnie wrażliwe na ucisk i wibracje receptory obecne w tkance, która otacza wejście do pochwy. Drugi trymestr ma wiele uroków, strach przed utratą ciąży nie jest już tak silny, a do porodu jeszcze sporo tygodni, ale dla niektórych par to dobry czas, by szczerze porozmawiać o tym, jak wygląda obecnie Wasze życie seksualne, czego Wam w nim brakuje najbardziej (czym to można zastąpić) i że ciąża to stan przejściowy, po którym może być nawet trudniejszy okres połogu, jednak i on kiedyś minie. W drugim trymestrze niektóre kobiety zauważają, że organizm produkuje więcej śliny oraz wydzieliny śluzowej pochwy, która ma najczęściej kolor biały lub żółtawy i jest stosunkowo gęsta. Nie jest to objaw infekcji – o ile wydzielina nie ma nieprzyjemnego zapachu i nie występuje świąd (jeśli takie objawy wystąpią, należy skonsultować się z lekarzem). Wydzielina powoduje także większe nawilżenie miejsc intymnych, jeśli zatem do tej pory używaliście w sypialni lubrykantów, teraz możecie wykorzystać ten najbardziej naturalny. Co może zaskoczyć kobiety w drugim trymestrze ciąży oraz ich partnerów? Jeśli chodzi o życie seksualne w drugim trymestrze ciąży, warto pamiętać, że rozwijające się dziecko zajmuje coraz więcej miejsca w brzuchu, przez co uciskany jest pęcherz. Ponadto jeden z hormonów – progesteron,  spowalnia pracę delikatnych mięśni w ścianach pęcherza. Skutkiem tych zmian jest nieustanne parcie na pęcherz i częstsze niż dotąd wizyty w toalecie. Jeśli podejdziecie do tematu z humorem, jak do wszystkich niespodzianek ciała zresztą, mokra plama na prześcieradle czy nagła ucieczka do toalety w intymnej sytuacji, nie będą dla Was szokiem. Trzeba tu zaznaczyć, że w ciąży dość częste są infekcje cewki moczowej i zapalenia pęcherza. Z reguły towarzyszy im ból podczas oddawania moczu oraz nieustanne parcie na pęcherz. W takiej sytuacji należy skontaktować się z lekarzem. Panowie, którzy są już ojcami, wspominają, że w drugim trymestrze ciąży największym zaskoczeniem było dla nich szybkie tempo zmian, które dostrzegali w wyglądzie partnerki. Dla wielu coraz większy brzuch był piękny, ale przypominał też o tym, kto jest w środku, co mogło budzić pewne obawy: czy współżycie nie zaszkodzi dziecku? Niekiedy rozwiązaniem jest wspólna wizyta u ginekologa, który odpowie na wszystkie pytania i wyjaśni, że maluch otoczony jest wodami płodowymi, zaś wejście do macicy skutecznie blokuje czop śluzowy. Większość partnerów nie dostrzega natomiast rozstępów, które mogą pojawić się na skórze kobiety (na brzuchu, biodrach, pośladkach, piersiach) oraz bardziej widocznych niż dotąd ciemnych linii żył widocznych pod skórą na piersiach. Powiedzmy jeszcze o trzecim trymestrze w kontekście życia erotycznego. Jak może wyglądać współżycie pary na tym etapie ciąży? W tym okresie ciąży duży brzuch, a niekiedy również dodatkowe kilogramy, sprawiają, że po prostu nie da się szybko poruszać. Ten nowy, powolny sposób działania może się doskonale sprawdzić w sypialni, pozwalając na długie smakowanie pieszczot i rozkoszowanie się ich najdrobniejszymi detalami. To daje cudowne odprężenie. I mimo, że można wówczas nie odczuwać szczególnego pobudzenia seksualnego, fizyczna bliskość z partnerem doskonale poprawia samopoczucie. A to właśnie ono i wyciszenie oraz pogłębienie więzi to aspekty seksu, które liczą się najbardziej w trzecim trymestrze. Teoretycznie (jeśli ciąża przebiega bez komplikacji) można uprawiać seks aż do porodu. Niektóre pary na przedporodowym finiszu wolą seks bez penetracji, pieszczoty i przytulanie. Istotną zaletą takiego wzbogacania i urozmaicania seksualnego repertuaru w trakcie ciąży jest to, że można z niego korzystać również po urodzeniu dziecka. Mniej więcej na tydzień lub dwa przed porodem dziecko przesuwa się w kierunku dróg rodnych, przygotowując się do przyjścia na świat. Mówi się wtedy, że brzuch „opadł”. Zaletą tego jest mniejszy ucisk na nadbrzusze, dzięki czemu kobieta może znowu swobodniej oddychać. Wady, to zwiększony nacisk na miednicę, pęcherz i odbyt, a także uczucie drętwienia w tym rejonie. Z tego powodu mogą ulec zmianie odczucia towarzyszące penetracji. W rezultacie partnerzy mogą czuć, że pochwa jest jakby ciaśniejsza. Niektórym kobietom (oraz ich partnerom) bardzo to odpowiada, inne natomiast odbierają to jako dyskomfort. Co może zaskoczyć partnera ciężarnej w trzecim trymestrze? Mężczyźni towarzyszący kobiecie w trzecim trymestrze wskazują np. na piękno szerokich bioder, które kształtem przypominają serce. Na tym etapie ciąży panowie często pytają o odczucia dziecka w trakcie seksu – to po prostu trochę więcej kołysania. W ostatnich tygodniach przed porodem gruczoł piersiowy zaczyna produkować mleko, które pod wpływem podniecenia może wyciekać z piersi. Pojawienie się siary (tzn. pierwszego mleka o gęstej i kleistej konsystencji) jest normalnym zjawiskiem w ostatnim trymestrze.   dr Tomasz Leonowicz, ginekolog, położnik i seksuolog Prywatny gabinet ginekologiczny i pracownia USG w Warszawie www.ginekologia.waw.pl Kwalifikacje
  • Specjalista II stopnia w zakresie ginekologii i położnictwa
  • Specjalista II stopnia w zakresie seksuologii
  • Certyfikat Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego
  • Członek Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego
  • Członek International Pelvic Pain Society
  • Uczestnik licznych krajowych i międzynarodowych kongresów, sympozjów, konferencji naukowych i kursów doskonalących.
[1] Hygeia Public Health 2014, 49(4): 864-869; http://www.h-ph.pl/pdf/hyg-2014/hyg-2014-4-864.pdf