Zdrowa ona - rzetelnie o twoim zdrowiu
Lekarz bada starszą kobietę, która mierzy się z bólami stawów

Artykuł w kategorii:

Data publikacji: 2024-11-29

Ból stawów na zmianę pogody u seniorów – prawda czy mit? Skąd się biorą bóle stawów?

Około 400 tys. – według szacunków właśnie tyle osób w Polsce zmaga się ze schorzeniami stawów o podłożu zapalnym. Jednak czynniki zapalne to nie jedyna przyczyna bólu stawów. Może on wynikać m.in. ze zmian zwyrodnieniowych lub przeciążeniowych. A co ze zmianą pogody? Czy ona również może wywoływać uczucie nieprzyjemnego „ciągnięcia”, jak uważają niektóre osoby? Sprawdzamy!

Z tekstu dowiesz się:

  • jakie mamy choroby, które skutkują bólem stawów,
  • jakie objawy powinny budzić niepokój,
  • jakie mogą być przyczyny bólu stawów i mięśni,
  • czy bolące stawy mogą być związane ze zmianą pogody.

Choroby reumatyczne – czym są schorzenia, które wiążą się z bólem stawów?

Choroby reumatyczne, potocznie nazywane reumatyzmem, są grupą schorzeń obejmujących mięśnie, stawy i kości. Najbardziej charakterystycznymi objawami reumatyzmu są: ból, obrzęk, sztywność oraz mniejsza ruchomość stawów. Do chorób reumatycznych zaliczamy nie tylko najbardziej charakterystyczne RZS, czyli reumatoidalne zapalenie stawów, ale także m.in.:

  • toczeń rumieniowaty układowy,
  • dnę moczanową,
  • twardzinę,
  • zapalenie wielomięśniowe,
  • nawracające zapalenie chrząstek,
  • rumień guzowaty,
  • łuszczycowe zapalenie stawów (ŁZS),
  • osteoporozę,
  • zapalenie kości,
  • dysplazję kości i stawów.

Pełna lista chorób reumatycznych jest znacznie dłuższa, a każda z nich może mieć inną przyczynę występowania.

Trudno jest określić, jaka jest dokładna skala chorób reumatycznych, zwłaszcza w naszym kraju. Dlaczego? Ponieważ nadal nie jest jasno sprecyzowane, czym jest choroba reumatyczna. Wyróżniamy około 300 jednostek, ale wciąż trwają spory, czy choroba zwyrodnieniowa stawów (ChZS) jest chorobą reumatyczną czy nie? Ta wielodyscyplinarna jednostka chorobowa powinna być leczona przede wszystkim przez lekarza rodzinnego. Dla mnie, jako reumatologa, choroba reumatyczna to choroba polegająca przede wszystkim na zapaleniu stawów.

Witold Tłustochowicz, reumatolog

Przeczytaj też: Hiperurykemia – co to takiego?

Bóle mięśni i stawów mogą zacząć się niewinnie – co powinno wzbudzić czujność?

Poranna sztywność stawów, która mija po rozruszaniu się, to pierwszy sygnał świadczący o tym, że ze stawami dzieje się coś złego. Osoby pracujące fizycznie winią za taki stan rzeczy pracę, którą wykonują, a osoby starsze – wiek, bo przecież to normalna kolej rzeczy.

Faktycznie może być tak, że ból czy sztywność stawów mogą być oznakami przeciążenia i miną, gdy ciało się zregeneruje. Jeśli jednak objawy nie ustępują, warto zgłosić z nimi do lekarza.

Pobolewanie stawów nie musi świadczyć o tym, że mamy do czynienia z poważną chorobą reumatyczną.

Witold Tłustochowicz, reumatolog

Bolące stawy rąk i nóg – wyjaśnienie przyczyn

Przyczyny bólu w obrębie stawów dzieli się na dwa główne rodzaje – zapalne, które są związane ze stanem zapalnym występującym w tkance lub wokół stawu, a także niezapalne, związane m.in. z urazem mechanicznym.

Przykładowe przyczyny bólu stawów i mięśni niezapalnych to:

  • zwichnięcie lub skręcenie stawu,
  • długotrwałe przeciążenie,
  • mikrourazy,
  • intensywne ćwiczenia prowadzące do przeciążenia stawów,
  • nieprawidłowa postawa ciała,
  • silne, odruchowe napięcie ciała wywołane np. stanem lękowym.

Przyczyną zapalnego bólu stawów są wspomniane wcześniej choroby reumatyczne.

Ból stawów przy zmianach pogody u osób starszych – czy jest to możliwe?

„Ale mnie dzisiaj ręce ciągną. Na pewno będzie padać”, „Łamie mnie w kościach. Chyba coś się zbliża” – istnieje bardzo duża szansa, że w swoim życiu co najmniej raz usłyszałaś podobne teksty od swojej babci, dziadka lub innej starszej osoby. Seniorzy często bowiem przypisują dolegliwości bólowe stawów i mięśni zmieniającej się pogodzie.

Obecnie żadne źródła naukowe nie potwierdzają, że pogoda lub zmieniająca się aura może wywoływać ból stawów czy mięśni. Jednym z badań, które miało zweryfikować tę zależność, były analizy przeprowadzone na Harvardzkiej Szkole Medycznej. Na podstawie materiałów zebranych w latach 2008-2012 (m.in. wpisów z 11 mln wizyt starszych osób u lekarzy pierwszego kontaktu) nie wykryto żadnego związku między deszczem a wizytami u lekarza z powodu bólu stawów.

Niektóre osoby rzeczywiście odczuwają ból w związku z tym, że następuje zmiana pogody, ale najczęściej jest to wynik tego, że nie dbamy o odpowiednią ilość ruchu. Ci, którzy większą część dnia spędzają w pozycji siedzącej, w biurze, nadwyrężają kręgosłup. Ci zaś, którzy pracują fizycznie, nadwyrężają stawy, których używają do wykonywania codziennych czynności. Apeluję o kulturę aktywności fizycznej, bez względu na wykonywany zawód czy profesję.

Witold Tłustochowicz, reumatolog

Przeczytaj też: Fizjoterapia to nie tylko ćwiczenia

Skąd jednak – zwłaszcza wśród starszych osób – znajdowanie analogii między bólem a zmianą pogody? Według niektórych źródeł może mieć to związek z ogólnymi reakcjami całego ciała na pogarszającą się aurę (łączenie z niższym samopoczuciem). Gdy zmienia się pogoda, organizm dostosowuje się do środowiska zewnętrznego. Osoby w młodym wieku radzą sobie z tym znaczniej lepiej, natomiast seniorzy – których ciało nie jest już tak sprawne, jak kiedyś – mają większe problemy z adaptacją.

Co na ból stawów? Sprawdź dostępne metody łagodzenia i leczenia bólu

W zmniejszaniu chwilowych bóli stawów czy mięśni pomocne będą maści, okłady i żele uśmierzające ból lub łagodzące opuchliznę. Jakie preparaty na ból są najczęściej dostępne w aptekach i które z nich wybierać?

  • Środki rozgrzewające – rozszerzają naczynka krwionośne, dzięki czemu zwiększają przepływ krwi w miejscu zastosowania. Redukują stan zapalny i rozluźniają mięśnie, a w związku z tym także działają przeciwbólowo.
  • Środki chłodzące – choć przynoszą odprężenie zbolałym mięśniom i działają znieczulająco, nie są zalecane w przypadku bólów stawów. Mogą bowiem potęgować uczucie „ciągnięcia”.

Jeśli środki do zastosowania zewnętrznego nie pomagają, można zdecydować się na leki przeciwbólowe i przeciwzapalne. Pamiętaj jednak, że jeśli ból mięśni i stawów nie mija lub co jakiś czas nawraca, koniecznie umów się na wizytę kontrolną. W trakcie konsultacji lekarz podejmie decyzję o ewentualnym skierowaniu na dodatkowe badania, a także podejmie decyzję o dalszym leczeniu.

Przeczytaj też: Gdy boli staw… Czyli pierwsza wizyta u lekarza

Źródła:

  1. Chlebowska-Tuz J. Bóle mięśni i stawów – czego mogą być objawem? Poznaj przyczyny. Online: https://diag.pl/pacjent/artykuly/bole-miesni-i-stawow-czego-moga-byc-objawem-poznaj-przyczyny/#2-Bole-miesni-i-stawow-przyczyny. Dostęp: 19.11.2024 r.
  2. Korkosz M. Ból stawów: przyczyny, objawy i leczenie. Online: https://www.mp.pl/pacjent/objawy/64576,bol-stawow. Dostęp: 19.11.2024 r.
  3. Szczepańska A. Choroby stawów: 15 placówek będzie realizować nowy pilotaż. Online: https://cowzdrowiu.pl/aktualnosci/post/choroby-stawow-15-lecznic-bedzie-realizowac-nowy-pilotaz. Dostęp: 19.11.2024.
  4. Żmuda-Trzebiatowski P. Czy za ból stawów naprawdę odpowiada kiepska pogoda? Online: https://www.medonet.pl/zdrowie,czy-za-bol-stawow-naprawde-odpowiada-kiepska-pogoda-,artykul,1724304.html. Dostęp: 19.11.2024 r.