Ponad 30% Polaków po 40. roku życia biorących udział w badaniu Zdrowa ONA [1] wskazało, że borykają się z nadciśnieniem tętniczym, a co piąta osoba że ma problemy z otyłością. Oba te schorzenia wchodzą w skład zespołu metabolicznego, który jest jednym z głównych czynników ryzyka zachorowania na dnę moczanową. Co jeszcze może przyczyniać się do wystąpienia tej choroby i jak rozpoznać, czy jesteśmy w grupie ryzyka wyjaśnia lek. med. Magdalena Piórkowska-Pruszek.

Nie każdy z nas zdaje sobie sprawę z tego, że może należeć do grupy ryzyka zachorowania na dnę moczanową. Świadomość takiego zagrożenia wynikająca np. z predyspozycji genetycznych czy przebytych chorób pozwala na odpowiednio wczesne podjęcie profilaktyki tej chorobyi wyczulenie na ewentualne objawy ją sugerujące – zauważa lek. med. Magdalena Piórkowska-Pruszek, internista, ekspert programu Zdrowa ONA.

O jakich czynnikach mowa?

  • Wiek i płeć

Dna moczanowa dotyka głównie osoby po 40. roku życia i występuje dwukrotnie częściej u mężczyzn niż u kobiet. Dlaczego? Prawdopodobnie wynika to z ochronnego działania estrogenów, które w niewielki sposób wpływają na wypłukiwanie kwasu moczowego z organizmu kobiety. To również tłumaczy, dlaczego panie w okresie pomenopauzalnym, któremu towarzyszy niedobór estrogenów, chorują częściej niż w okresie rozrodczym.

Jedną z dodatkowych przyczyn może być fakt, że mężczyźni spożywają więcej alkoholu, szczególnie piwa. Potwierdza to badanie „Zdrowa ONA”, w którym ponad 80% panów w stosunku do niecałych 50% pań przyznaje [2], że pije alkohol 2 razy w tygodniu lub częściej. A alkohol, jak zostanie to wyjaśnione poniżej, jest jedną z przyczyn powstawania dny moczanowej – dodaje dr Piórkowska-Pruszek.

  • Predyspozycje genetyczne

Badania [3] pokazują, że u około 20% chorych dna moczanowa występuje rodzinnie, co oznacza, że jeśli chorował na nią ktoś z bliskich, powinniśmy profilaktycznie skonsultować się z lekarzem.

  • Choroby współistniejące

Do powstania dny moczanowej może dochodzić szczególnie w przypadku chorób współistniejących, takich jak te wchodzące w skład zespołu metabolicznego, czyli otyłość brzuszna, nadciśnienie tętnicze, podwyższony poziom trójglicerydów, cukrzyca, podwyższony poziom insuliny w organizmie z osłabieniem jej działania. Poza nimi lekarze wskazują również na: niedoczynność tarczycy, przewlekłą lub ostrą niewydolność nerek, nowotwory, niewydolność oddechową, padaczkę czy łuszczycę.

  • Dieta wysokopurynowa

Pod tym pojęciem kryją się takie produkty jak czerwone mięso, owoce morza oraz napoje z zawartością fruktozy, która zwarta jest w słodzonych napojach gazowanych i niektórych sokach. Wszystkie z wymienionych produktów zawierają puryny (z wyjątkiem napojów zawierających fruktozę – tu w innym mechanizmie dochodzi do wzrostu poziomu kwasu moczowego), które rozkładają się w organizmie do kwasu moczowego. Im jest go więcej, tym mniejsze wydalanie niebezpiecznego związku z organizmu.

  • Picie alkoholu

Spożycie alkoholu, w tym szczególnie piwa i wódki prowadzi do zaburzenia wydalania kwasu moczowego z organizmu i podwyższa jego stężenie. Wspomniane piwo produkuje się na bazie drożdży piwowarskich, które są jedną z najlepiej przyswajanych przez organizm puryn.

Karta ryzyka dny moczanowej

Karta ryzyka to nic innego jak krótki „rachunek sumienia” naszego życia, ponieważ pojawiają się w niej pytania dotyczące diety, stylu życia, doświadczanych chorób oraz obciążeń danymi schorzeniami w rodzinie. Wynik tego krótkiego testu może podpowiedzieć, czy to już czas na konsultację z lekarzem w kierunku dny moczanowej.

Z mojej praktyki lekarskiej wynika, że karta ryzyka danej choroby jest pomocnym narzędziem w wywiadzie pacjenta. Oczywiście nie przesądza ona o zachorowaniu, ale pozwala zwrócić uwagę na to, czy warto zmodyfikować swój styl życia, mam tu na myśli dietę i aktywność fizyczną. Jej wykonanie polega na zaznaczeniu odpowiedzi na poszczególne pytania i zsumowaniu punktów, które przyporządkowane są do każdej z podanych opcji. Po otrzymaniu wyniku można określić ryzyko wystąpienia tej choroby i to, czy przypadkiem nie jest konieczna wizyta u lekarza – tłumaczy dr Magdalena Piórkowska-Pruszek, ekspert programu Zdrowa ONA.
Uwaga! Zawarta poniżej karta ryzyka dny moczanowej ma charakter wyłącznie informacyjny i nie może zastąpić konsultacji z lekarzem. W żadnym razie nie wolno wykorzystywać jej do stawiania diagnozy lekarskiej. Karta została opracowana przez lek. med. Magdalenę Piórkowską-Pruszek. 1.     Czy stwierdzono u Ciebie podwyższony poziom kwasu moczowego (>7,0 mg%, tzw. hiperurykemia)?
  1. TAK – 2 pkt.
  2. NIE – 0 pkt.
2.     Czy stwierdzono u Ciebie którąś z poniższych chorób? (Za każdą poniższą odpowiedź TAK – 2 pkt., NIE – 0 pkt.)
  1. nadciśnienie tętnicze
  2. cukrzyca
  3. otyłość
  4. podwyższony poziom cholesterolu
  5. chorobę z kręgu autoimmunologicznych schorzeń: łuszczycę, reumatoidalne zapalenie stawów, inne zapalenia stawów?
  6. niewydolność nerek
3.     Czy spożywasz systematycznie alkohol tzn. 2 i więcej razy w tygodniu?
  1. piwo – 4 pkt.
  2. wódka – 2 pkt.
  3. wino – 2 pkt.
4.     Czy w Twojej rodzinie wystąpiły przypadki dny moczanowej?
  1. TAK – 2 pkt.
  2. NIE – 2 pkt.
5.     Czy chorowałeś lub chorujesz na chorobę nowotworową?
  1. TAK – 8 pkt.
  2. NIE – 0 pkt.
Zsumuj swój wynik i sprawdź, w której grupie jesteś. 1.     Bez ryzyka 0-2 pkt. 2.     Łagodne ryzyko 3-10 pkt.
  • Zmień przyzwyczajenia (np. picie alkoholu)
  • Lecz skutecznie rozpoznane choroby np. nadciśnienie tętnicze, cukrzycę, otyłość, niewydolność nerek
  • Stosuj dietę zrównoważoną (piramida zdrowej diety)
3.     Wysokie ryzyko 10-18 pkt.
  • Zasięgnij porady u lekarza i stosuj się do jego zaleceń
4.     Bardzo wysokie ryzyko >18 pkt.
  • Zasięgnij porady u lekarza i stosuj się do jego zaleceń
 
[1] Ogólnopolskie badanie zrealizowane w ramach programu „Zdrowa ONA” zainicjowanego przez Gedeon Richter, przeprowadzone w dniach 5-15.11.2013 roku metodą internetowych zestandaryzowanych wywiadów kwestionariuszowych (CAWI) przez agencję SW Research. Dobór próby miał charakter losowy. W badaniu wzięło 600 osób powyżej 40. roku życia. Uzyskano reprezentatywność dla tej populacji [2] J.w. [3] Choi H.K., Wiolett W., Curhan G., Coffee consumption and risk of incident gout of men: a prospective study. Arth. Rheum., 2007, 56, 2049-2055.