Hiperurykemia - co to takiego?

W naszym organizmie występuje wiele związków chemicznych, które odgrywają istotną rolę w jego prawidłowym funkcjonowaniu, jednak w nadmiarze mogą mu szkodzić. Jednym z takich związków jest kwas moczowy. Jego podwyższone stężenie we krwi to hiperurykemia – stan, który może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, takich jak dna moczanowa, choroby sercowo-naczyniowe, a nawet przewlekłe choroby nerek. Dowiedz się, czym dokładnie jest hiperurykemia, jakie są jej przyczyny i objawy, a także jak wygląda leczenie.

Z tekstu dowiesz się:

• co to jest hiperurykemia,
• kogo dotyka najczęściej hiperurykemia i jakie są normy stężenia kwasu moczowego,
• jakie są przyczyny hiperurykemii,
• czy hiperurykemia może być nabyta,
• czym objawia się hiperurykemia,
• co zrobić, aby poziom kwasu moczowego nie wzrósł,
• jak wygląda leczenie hiperurykemii.

Hiperurykemia ICD-10 – co to takiego?

Zastanawiasz się, co to jest hiperurykemia, która w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10 określana jest kodem E79? Odpowiedzi na wszystkie nurtujące Cię pytania znajdziesz w tekście, a jeśli chcesz poszerzyć swoją wiedzę na temat dziedziny zajmującej się schorzeniami kości, mięśni, stawów, tkanek okołostawowych i więzadeł koniecznie sprawdź zakładkę reumatologia.

Hiperurykemia (łac. hyper – zbyt dużo, uric – moczowy) to stan, w którym stężenie kwasu moczowego w surowicy krwi przekracza 7 mg/dl.

Kwas moczowy powstaje w efekcie przemian biochemicznych związków purynowych, które mogą być egzogenne (dostarczane na przykład z pożywieniem) lub endogenne (powstające wskutek rozpadu własnych komórek w organizmie).

Chcąc zrozumieć, na czym polega hiperurykemia, wyobraź sobie szklankę wypełnioną wodą, do której wsypana została łyżka cukru. Po zamieszaniu substancja rozpuszcza się, ale im więcej jej dosypiesz, tym woda bardziej się nasyca, aż na dnie szklanki zaczynają osiadać kryształki cukru. Podobnie dzieje się, w chwili gdy pacjent ma do czynienia z podwyższonym stężeniem kwasu moczowego. Gdy jest go w krwi za dużo, kryształki moczanu sodu osadzają się w stawach lub tkankach i mogą prowadzić do ataku dny moczanowej.

Hiperurykemia – normy stężenia kwasu moczanowego

Hiperurykemia występuje dwukrotnie częściej u mężczyzn niż u kobiet. Wynika to prawdopodobnie z ochronnego działania kobiecych hormonów (estrogenów). Hiperurykemia bywa często skojarzona z zespołem metabolicznym, którego elementami są nadciśnienie tętnicze, otyłość brzuszna, oporność na insulinę, zaburzenia przemiany węglowej i lipidowej.

Stężenie kwasu moczowego powyżej 7 mg/dl u mężczyzn i powyżej 5,7 mg/dl u kobiet jest uznawane za podwyższone i może świadczyć o hiperurykemii.

Coraz częściej analizuje się związek między podwyższonym stężeniem kwasu moczowego a występowaniem klasycznych czynników ryzyka wieńcowego. Dyskusja dotyczy tego, czy hiperurykemia bezpośrednio wpływa na wzrost prawdopodobieństwa zachorowania na chorobę wieńcową i wystąpienie zawału serca, czy stanowi czynnik pośredni.

Dla przykładu dna moczanowa ogranicza aktywność ruchową, co sprzyja otyłości. Natomiast otyłość zwiększają ryzyko rozwoju cukrzycy, nadciśnienia tętniczego, zaburzeń lipidowych, czyli istotnych czynników ryzyka choroby wieńcowej¹.

Hiperurykemia ma szansę stać się kolejnym celem terapii w prewencji ryzyka sercowo-naczyniowego u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym².

Hiperurykemia – przyczyny choroby

Hiperurykemia może być wynikiem wielu czynników. Poniżej przedstawiamy najważniejsze przyczyny choroby:

• Nadmierne spożywanie puryn, czyli związków chemicznych obecnych w niektórych produktach spożywczych. Kiedy są one metabolizowane, powstaje kwas moczowy. Dieta bogata w puryny, takie jak mięsa, podroby, owoce morza oraz niektóre ryby (np. tuńczyk, łosoś, makrela), może prowadzić do hiperurykemii.
• Zmniejszona zdolność wydalania kwasu moczowego przez nerki może powodować, że kwas moczowy nie jest skutecznie usuwany z organizmu, co prowadzi do jego kumulacji we krwi. Przyczynami mogą być choroby nerek, odwodnienie oraz stosowanie niektórych leków, które wpływają na funkcjonowanie nerek.
• Zwiększona produkcja kwasu moczowego – niektóre stany zdrowotne powodują, że organizm produkuje więcej kwasu moczowego niż normalnie.
• Dieta i styl życia – nadmierne spożywanie alkoholu może zwiększać poziom kwasu moczowego. Alkohol wpływa na produkcję kwasu moczowego i jego wydalanie przez nerki. Otyłość i brak aktywności fizycznej również przyczyniają się do rozwoju hiperurykemii poprzez zwiększenie ryzyka zespołu metabolicznego, który jest związany z podwyższonym stężeniem kwasu moczowego.
• Rzadkie choroby genetyczne również mogą powodować hiperurykemię. Przykładem jest zespół Lesch-Nyhana, który wpływa na produkcję i wydalanie kwasu moczowego.
• Niektóre leki mogą wpływać na poziom kwasu moczowego we krwi. Diuretyki (leki moczopędne), aspiryna, cyklosporyna, a także pewne leki stosowane w leczeniu nadciśnienia mogą zwiększać stężenie kwasu moczowego³.

Jak już wiesz, hiperurykemia może mieć różne przyczyny wynikające między innymi ze stylu życia i diety. Właściwa diagnoza i leczenie są kluczowe dla zapobiegania powikłaniom. Zdarza się również, że pacjenci zmagają się również z hiperurykemią nabytą, dziedziczoną genetycznie.

Przeczytaj też: ABC osteoporozy – sprawdź najważniejsze informacje o tej chorobie i przekonaj się, że warto profilaktycznie się przed nią zabezpieczać

Hiperurykemia – objawy choroby.

Jak zaznacza dr n. med. Maria Rell-Bakalarska – reumatolog ze Specjalistycznego Centrum Reumatologii i Osteoporozy „Rheuma Medicus” w Warszawie, a także ekspert programu Zdrowa ONA:

Powinnaś wiedzieć, że hiperurykemia bezobjawowa, czyli taka, o której nie wiemy (nie wiąże się z nią bowiem początkowo ból ani żaden inny odczuwalny objaw), może trwać wiele lat. Najczęściej pierwszym sygnałem jest napad dny moczanowej.

Warto zdawać sobie sprawę z tego, że hiperurykemia a dna moczanowa to nie to samo. Hiperurykemia nie może być pojęciem stosowanym wymiennie z dną moczanową. Uznaje się jednak, że może ona stanowić pierwszą fazę tej choroby. Hiperurykemia nabyta może z kolei prowadzić do dny moczanowej, która charakteryzuje się bolesnymi atakami zapalenia stawów.

Hiperurykemia a dieta – co jeść?

Hiperurykemia to nie wyrok i nie jest powiedziane, że jesteśmy wobec niej bezbronni. Przeciwnie! Odpowiednia, niskopurynowa dieta może sprawić, że poziom kwasu moczowego nie wzrośnie. Puryny zawarte są przede wszystkim w mięsach, podrobach, bulionach, ale również w owocach morza i co ciekawe w rybach, takich jak tuńczyk, łosoś czy makrela. Dlatego też unikaj ich i wprowadź do swojej diety nabiał niskotłuszczowy, owoce i warzywa. Korzystne będzie również spożywanie zbóż, orzechów, nasion oraz ziół. Poza purynami powinnaś unikać także alkoholu, napojów gazowanych czy jedzenia typu fast food.

Hiperurykemia – leczenie

W wielu sytuacjach niezbędne jest jednak podawanie leków. Najczęściej na hiperurykemię stosowane są leki zmniejszające produkcję kwasu moczowego, do których zaliczamy allopurinol. Ponadto regularne badania kontrolne mogą pomóc w monitorowaniu stężenia kwasu moczowego i skuteczności leczenia.

Sprawdź też: Zatrzymać chorobę zwyrodnieniową stawów