Choroba lokomocyjna u dziecka i dorosłych – jak przygotować się do rodzinnych wyjazdów?

Ciepłe miesiące skłaniają do częstych wycieczek. Wyjazdy – zwłaszcza te, które wiążą się ze zwiedzaniem czy wakacjami – powinny być przyjemnością. Niestety choroba lokomocyjna może popsuć podróż nawet do najprzyjemniejszego i niekoniecznie odległego miejsca. Jak można sobie poradzić z chorobą lokomocyjną u dzieci, a jak u dorosłych?

Z tekstu dowiesz się:

• czym jest choroba lokomocyjna,
• u kogo może występować choroba lokomocyjna,
• jakie są objawy choroby lokomocyjnej,
• czy może występować choroba lokomocyjna u niemowlaka,
• co na chorobę lokomocyjną pozwoli przetrwać podróż.

Na niektóre objawy choroby lokomocyjnej, znanej także jako kinetoza, cierpi nawet 30% populacji, a 5% ludzi odczuwa bardzo silne dolegliwości. Choroba może dotykać zarówno dzieci, jak i dorosłych, jednak bez względu na wiek odczucia związane z przebiegiem kinetozy są takie same.

Czym dokładnie jest choroba lokomocyjna?

Kinetoza to zespół reakcji autonomicznych, które występują w trakcie podróży. Choroba może pojawić się zarówno w trakcie jazdy samochodem czy autobusem, jak i podczas lotu samolotem, wyprawy statkiem (wtedy częściej używa się terminu choroby morskiej) lub podróży pociągiem.

W trakcie choroby lokomocyjnej dochodzi do tak zwanego „konfliktu informacyjnego w głowie”. Co to dokładnie oznacza? Ludzki mózg odbiera i przetwarza bodźce z zewnątrz – w podróży widzi zmieniający się za oknem krajobraz, a więc dostaje komunikat, że się poruszasz. Jednocześnie Twoje ciało znajduje się w pozycji siedzącej. Błędnik, czyli narząd równowagi, nie odnotowuje zmian w położeniu ciała z wyjątkiem reakcji na przyspieszenie i hamowanie pojazdu czy kołysanie w trakcie rejsu. Dochodzi więc do konfliktu, w którym Twój organizm nie może przyjąć jednej wersji zdarzeń. Uruchamia więc procesy obronne, będące początkiem choroby lokomocyjnej.

U kogo najczęściej występuje choroba lokomocyjna?

Panuje powszechne przekonanie, że choroba lokomocyjna dotyka tylko dzieci – z biegiem lat można z niej wyrosnąć. Faktycznie, kinetoza najmocniej objawia się u dzieci i słabnie z wiekiem, jednak może występować także u niektórych dorosłych.

Kto jest najmocniej narażony na chorobę lokomocyjną?

• Dzieci, które zaczęły podróżować przodem do kierunku jazdy
• Dzieci w wieku 10-12 lat
• Kobiety w ciąży i w czasie menstruacji
• Osoby pochodzenia azjatyckiego

Według niektórych źródeł na występowanie choroby lokomocyjnej ma także wpływ dieta.

Przeczytaj też: Prawidłowa dieta dla dzieci i zdrowy tryb życia – o czym warto pamiętać?

Jakie są objawy choroby lokomocyjnej?

Kinetoza daje o sobie znać niemal od samego początku podróży. Na wstępie pojawia się brak apetytu oraz uczucie osłabienia i rozbicia. Pasażer może także narzekać na niewygodę, co – czasami mylnie – jest odbierane przez rodziców małych dzieci jako marudzenie i efekt nudy.

W kolejnym etapie choroby lokomocyjnej pojawiają się jeszcze bardziej uciążliwe objawy. Pasażer odczuwa znużenie i senność. Mogą pojawić się bóle i zawroty głowy. Niektórym osobom dotkniętym kinetozą pocą się dłonie i twarz. Pojawia się też bladość w okolicy nosa i ust. Osoby z chorobą lokomocyjną są też bardziej wrażliwi na zapachy, co może doprowadzić do nudności oraz wymiotów. W skrajnych przypadkach choroba lokomocyjna prowadzi do letargu bądź odrętwienia.

Czy choroba lokomocyjna u dziecka i dorosłego przebiega w ten sam sposób? Zarówno dzieci, jak i dorośli doświadczają tych samych objawów kinetozy. Inaczej jednak wygląda ich reakcja na problemy związane z dolegliwościami. Dzieci, zwłaszcza małe, gdy czują się źle, mogą płakać i trudno im usiedzieć w miejscu. W przypadku dzieci mogą jeszcze pojawić się problemy z odwodnieniem, jeśli doszło do częstych wymiotów. W takich sytuacjach należy dbać o regularne podawanie wody.

Przeczytaj też: Dlaczego picie wody jest tak ważne podczas choroby malucha?

Choroba lokomocyjna u niemowląt – czy występuje?

Bardzo małe dzieci, do około 2 roku życia, są odporne na chorobę lokomocyjną. Jest to związane nie tyle z ich wiekiem, co z pozycją, w której podróżują. Niemowlęta powinny jeździć tyłem do kierunku poruszania się pojazdu w odpowiednio dopasowanych fotelikach. W związku z tym, że są jeszcze małe, nie sięgają do okna, ani nie mogą wyjrzeć przez tylną szybę. Dzięki temu nie widzą, co dzieje się poza samochodem.

Sytuacja zmienia się, gdy maluch rośnie i zostaje przeniesiony do innego fotelika – ustawionego przodem do kierunku jazdy. W tym momencie dziecko już bez problemu widzi zmieniający się za szybą krajobraz, a dodatkowo mocniej oddziałują na niego siły podczas hamowania i przyspieszania. W tym okresie (który najczęściej przypada właśnie na 3-6 rok życia) mogą pojawić się objawy choroby lokomocyjnej, które nasilają się między 10 a 11 rokiem życia.

Przeczytaj też: Jak dbać o odporność dziecka?

Sposoby na chorobę lokomocyjną – znajdź metodę, dzięki której podróż będzie przyjemniejsza

Czy choroba lokomocyjna jest wyleczalna? Niestety nie ma skutecznego leku na chorobę lokomocyjną, dzięki któremu kinetoza już nie wróci. Istnieją jednak sposoby – zarówno farmakologiczne, jak i inne – które pomogą Ci w wyciszeniu objawów.

• Bezpieczna pozycja

  Wybór miejsca w samochodzie czy samolocie ma bardzo duże znaczenie. Niekorzystnie działa także jazda po nierównej powierzchni, bo wstrząsy powodują nasilenie się m.in. nudności. Dlatego chorym na kinetozę zaleca się, by siadać tam, gdzie są najmniej narażeni na tego typu niedogodności, np. na środku autobusu, statku lub przy skrzydłach samolotu. W przypadku samochodu masz niewielkie możliwości, dlatego tu najlepiej usiąść obok kierowcy i starać się nie patrzeć na szybko „migające” obiekty za oknem. Dużo lepiej działa skoncentrowanie wzroku na punkcie w oddali, na horyzoncie – dokładnie przed sobą. Warto też wygodnie usiąść, ustawić zagłówek tak, by stanowił dobre podparcie głowy. To ważne, bo pozycja siedząca z lekkim nachyleniem do tyłu jest najbezpieczniejsza w przypadku nasilonych dolegliwości.

• Rozmowy, drzemki i postoje

  Specjaliści odradzają czytanie, bo skupianie się na literach również nasila objawy choroby lokomocyjnej. Z tego samego powodu lepiej nie korzystać ze smartfonów i tabletów. Dużo korzystniej działa rozmowa ze współpasażerami, słuchanie spokojnej muzyki, a nawet drzemka. Gdy zacznie Cię nagle mdlić, najlepiej się przewietrzyć. Jeśli jednak nie ma możliwości postoju, kojąco może podziałać zimny okład na czoło i kark.

• Lekkostrawny posiłek przed podróżą

  Jednym z najczęstszych błędów przed podróżą jest najadanie się. Tymczasem przy chorobie lokomocyjnej trzeba zrezygnować zwłaszcza z ciężkostrawnych potraw – inaczej będzie Ci towarzyszyć uczucie nieprzyjemnego przepełnienia w żołądku. Na cenzurowanym są także zbyt słone dania, słodycze oraz gazowane napoje. Pamiętaj również, żeby nie wsiadać do auta z pustym żołądkiem.

• Picie wody

  Weź ze sobą butelkę wody – koniecznie niegazowanej i lekko mineralnej. Nie wypijaj od razu całości. Popijaj wodę małymi łykami, podczas jazdy. W ten sposób możesz wyciszyć nudności.

• Naturalne sposoby na mdłości

  Niektórzy zalecają picie herbaty imbirowej, przegryzanie na surowo tej rośliny lub rozpuszczenie zmielonego korzenia w gorącej wodzie. Tak jak w przypadku ciążowych mdłości, tak i w razie choroby lokomocyjnej jest to jeden ze znanych sposobów na nudności. Można też wąchać świeże liście mięty lub skropić chusteczkę olejkiem miętowym, bo ten zapach zapobiega zawrotom głowy, zmniejsza też ryzyko odruchów wymiotnych.

• Pełen spokój

  Naucz się relaksować. Stres sprzyja wielu dolegliwością i niejednokrotnie je nasila. Gdy mocno się denerwujesz, wzrasta napięcie mięśniowe, co negatywnie wpływa na Twój komfort psychiczny. Dlatego postaraj się uspokoić przed podróżą, a w trakcie jazdy wykonuj ćwiczenia oddechowe. Zamiast krótkich oddechów, rób mniejsze, łagodne wdechy, bez unoszenia barków i staraj się dłużej wydychać powietrze, najlepiej nosem.

  Wypróbuj proste techniki oddechowe w trakcie jazdy:

  1. Złóż dłonie na kształt kubka i przyłóż je szczelnie do twarzy, tak by zakryły nos i usta. Przez 2-3 minuty wykonuj kilka wdechów i wydechów.
  2. Wyobraź sobie, że masz na nosie piórko. Postaraj się tak uspokoić oddech, aby go nie zdmuchnąć.
  3. Weź wdech, licząc do trzech. Następnie nosem wypuść powietrze, odliczając do sześciu.

  Przeczytaj też: Techniki wspomagające funkcje poznawcze

• Wsparcie z apteki

  W aptece znajdziesz preparaty zmniejszające dolegliwości towarzyszące chorobie lokomocyjnej. Zanim wybierzesz konkretny środek, zapytaj farmaceuty, jak dokładnie działa preparat, czy jest przeznaczony dla dzieci i jakie działania wywołuje. Niektóre produkty mogą bowiem działać usypiająco. Jeśli więc wiesz, że będziesz prowadzić auto, lepiej ich unikać.

Z chorobą lokomocyjną można żyć i podróżować dowolnym środkiem transportu. Warto jedynie dbać, by każda wycieczka przebiegała dla Ciebie jak najspokojniej. Naszykuj się na wystąpienie ewentualnych objawów choroby lokomocyjnej i weź pod uwagę, że przez postoje podróż może Ci zająć więcej czasu. Nie stresuj się też dodatkowym przystankiem na trasie. Lepiej złapać kilka oddechów na świeżym powietrzu niż podróżować w napięciu i potęgować objawy kinetozy.