Pochwa to miniaturowy ekosystem, w który funkcjonują różne mikroorganizmy, takie jak np. bakterie i grzyby. Tworzą one w jej wnętrzu kwaśne środowisko, które stanowi naturalną ochronę przed szkodliwymi drobnoustrojami. Skład mikroflory tego narządu jest czymś unikalnym, u każdej kobiety jest nieco inny, ulega też zmianom w ciągu cyklu płciowego.

Jeden gram prawidłowej mikroflory pochwy zawiera około 100 gatunków bakterii, wśród których najważniejszą rolę odgrywają Lactobacillus acidophilus, czyli pałeczki kwasu mlekowego, zwane inaczej pałeczkami Döderleina. Utrzymują one równowagę intymnego ekosystemu poprzez: utrzymanie kwaśnego środowiska pochwy – tj. pH poniżej 4,5, stymulując układ odpornościowy i ograniczając ryzyko wtargnięcia chorobotwórczych drobnoustrojów tłumaczy dr n. med. Grzegorz Południewski.

 

Zachwiana równowaga

Najważniejszym czynnikiem dla zdrowia intymnego jest prawidłowa mikroflora  pochwy. Narząd ten stanowi połączenie pomiędzy zewnętrznymi a wewnętrznymi częściami kobiecego układu rozrodczego, przez co jest najbardziej podatny na zakażenia. Ciepłe i wilgotne środowisko pochwy stanowi dodatkowy element sprzyjający infekcjom – to pożywka dla rozwoju drobnoustrojów chorobotwórczych. Pochwa jest miejscem, w którym bytuje wiele drobnoustrojów, na co dzień niegroźnych dla naszego zdrowia, które jednak pod wpływem zmian mikroflory mogą wywołać chorobę. I tak na przykład, Candida albicans (bielnik biały), który jest odpowiedzialny za 85-95% przypadków grzybicy pochwy, jest grzybem stale obecnym w naszym organizmie, ale w takiej ilości, że nie stanowi żadnego ryzyka dla zdrowia. W sytuacji, w której dochodzi do zaburzenia równowagi pomiędzy układem odpornościowym a podatnością na zakażenia wywołane przez te grzyby pojawia się infekcja. Gdy spada liczba pałeczek kwasu mlekowego  system obronny organizmu przestaje spełniać swoją funkcję. Dochodzi do zachwiania naturalnej równowagi między poszczególnymi rodzajami bakterii. Niektóre (najczęściej Gardnerella vaginalis, bakterie beztlenowe, Coli albo paciorkowce) nadmiernie się rozmnażają i podrażniają śluzówkę pochwy i sromu, czego konsekwencją może być stan zapalny.

Co powoduje zmiany?

Zakłócenie równowagi pomiędzy mikroorganizmami bytującymi na stałe w pochwie może doprowadzić do nadmiernego namnażania się jednej z grup drobnoustrojów, stając się tym samym czynnikiem etiologicznym infekcji. Na stan fizjologicznej mikroflory pochwy może mieć wpływ:

  • Wiek kobiety – skład ekosystemu pochwy różni się w zależności od okresu życia kobiety. U dziewczynek przed pierwszą miesiączką pałeczki kwasu mlekowego praktycznie zupełnie nie występują, z uwagi na fakt, że stymulujące ich rozwój estrogeny nie działają jeszcze prawidłowo. U kobiet dorosłych bakterie Lactobacillus stanowią już około 90% ekosystemu pochwy.
  • Stopień odporności organizmu – gdy spada odporność, np. na skutek osłabienia, choroby lub przyjmowania leków, spada liczba pałeczek kwasu mlekowego, a do pochwy przedostają się drobnoustroje. Pochwa jest idealnym miejscem dla drożdżaków odpowiedzialnych za jej grzybicze zakażenie (odpowiednia temperatura, wilgotność, brak światła).
  • Faza cyklu płciowego – w czasie miesiączki pH pochwy rośnie, jest ona wówczas szczególnie narażona na infekcje (niski poziom nawilżenia). Dlatego tak ważna jest odpowiednia higiena w czasie okresu.