Artykuł pt. Stymulacja owulacji w procedurze in vitro konsultowany oraz autoryzowany z dr. n med. Grzegorzem Południewskim, ginekologiem i położnikiem.

Stymulacja owulacji w procedurze in vitro

 

Jedną z najczęstszych przeszkód w zajściu w ciążę u kobiet są zaburzenia owulacji. Dziś, szczęśliwie, problem da się leczyć – i to skutecznie, jak nigdy wcześniej. O czym warto wiedzieć na temat pobudzania owulacji, mówi ginekolog, dr n. med. Grzegorz Południewski.

Z kłopotem z zajściem w ciążę boryka się nawet co czwarta para w Polsce. U części z nich jedyną przyczyną niepłodności jest brak jajeczkowania (owulacji). ¹ Dobra wiadomość jest taka, że są terapie, które wyjątkowo sprawnie pobudzają jajniki i pozwalają doczekać się upragnionych dwóch kresek na teście ciążowym. Co więcej: jeżeli przyczyna zaburzenia poddaje się leczeniu, to za pomocą stymulacji jajników można uzyskać taką częstość ciąż, jaka występuje w zdrowej populacji – twierdzi dr Południewski.  Stymulacja owulacji polega na pobudzaniu rozwoju wielu pęcherzyków Graafa w jajnikach i dojrzewania wielu komórek jajowych. Robi się tak w dwóch celach: mniej intensywnie – w przygotowaniu do inseminacji oraz znacznie intensywniej – do procedury in vitro. – W przypadku stymulacji owulacji w procedurze in vitro taka intensywna stymulacja nazywana jest hiperstymulacją. Jej zadaniem jest doprowadzenie do powstania bardzo wielu pęcherzyków. Umożliwia to uzyskanie jak największej ilości komórek jajowych – tłumaczy dr n. med. Grzegorz Południewski. W tym celu podawane są gonadotropiny, hormony, jakie naturalnie wydziela przysadka mózgowa. Hormony te podaje się w zastrzykach, które pacjentka aplikuje sobie sama przez pierwszych kilka dni cyklu. Pęcherzyki Graafa rosną wtedy jak na drożdżach. Kiedy są już dojrzałe, ich pęknięcie jest blokowane, żeby lekarz miał możliwość ich nakłucia i pobrania komórek jajowych do procedury in vitro.
Hormony – progesteron, lub progestageny (jego syntetyczne pochodne) – podawane są też w drugiej fazie cyklu. Dzięki nim stwarza się warunki do zagnieżdżenia się zarodka
i utrzymania wczesnej ciąży.

Stymulacja owulacji w procedurze in vitro. Dwa sposoby

Pobudzanie i hamowanie pękania pęcherzyków przebiega najczęściej według jednego z dwóch protokołów stymulacyjnych, tzw. długiego lub krótkiego, tłumaczy dr Południewski. – „Długi” obejmuje regulację cyklu przez podawanie antykoncepcji, a potem preparatów hamujących wydzielanie hormonów w przysadce mózgowej. Gdy te naturalne procesy są wyłączone, wtedy podaje się gonadotropiny, aby pobudzić jajniki do pracy. Protokół „krótki” polega na podawaniu gonadotropin od samego początku cyklu. Gdy pęcherzyki osiągną 16-18 mm, włącza się lek blokujący ich naturalne pękanie. Umożliwia to pobranie z nich komórek jajowych. Wybór protokołu uzależniony jest od przyczyn problemów z płodnością, od wcześniejszej reakcji na leki, ryzyka związanego ze stymulacją i od decyzji lekarza.

 

Stymulacja owulacji przy inseminacji

Znacznie mniej intensywnie pobudza się jajniki, gdy nie jest planowane in vitro, a inseminacja. Zabieg ten ma na celu dostarczenie koncentratu plemników jak najbliżej miejsca zapłodnienia, czyli do jajowodów w czasie owulacji. – W takim przypadku nie jest potrzebne wytworzenie wielu pęcherzyków, a jednego lub dwóch, tak jak to się dzieje w naturze – tłumaczy dr Południewski. – Gdy stymulacja gonadotropinami doprowadzi do dojrzałości pęcherzyków Graafa, podajemy leki wywołujące owulację. Po upływie 24 do 36 godzin zalecane jest normalne współżycie albo podanie koncentratów plemników, czyli inseminacja. Do pobudzania jajników mniejszymi dawkami gonadotropin stosujemy przede wszystkim FSH (folitropinę). Czasem podaje się niewielką dawkę LH (luteoropiny), która pobudza fazę lutealną. Drugą fazę cyklu wspomaga się też progesteronem (progestagenami), który stwarza warunki do zagnieżdżenia się zarodka i utrzymania wczesnej ciąży.

Stymulacja owulacji. Skutki uboczne

Co ciekawe, zauważa dr Południewski, sukces użycia gonadotropin opisano już w latach 60. XX wieku – pierwsze dziecko, dzięki takiemu pobudzaniu jajników, przyszło na świat w 1962 r. Od tego też czasu badane są związki między stymulowaniem owulacji a jej wpływem na późniejsze zdrowie. I tak, część badań wykazuje wyższe ryzyko zachorowania na nowotwór piersi czy jajnika w późniejszym czasie. Nie jest to jednak jednoznaczne – ryzyko raka jest wyższe w wielu schorzeniach związanych z niepłodnością. Nie można wykluczyć niewielkiego wpływu stymulacji owulacji na pojawienie się tzw. guzów granicznych jajnika, które jednak wcześnie rozpoznane dobrze rokują. W czasie stymulacji bywa, że pojawiają się skutki uboczne jak: rozdrażnienie, uczucie ogólnego rozbicia czy spadek popędu płciowego. Dokuczać może też ból mięśni i stawów, a także dolegliwości żołądkowe, przyrost wagi i zatrzymanie płynów. Po zaprzestaniu kuracji mijają samoistnie. ²

Stymulacja owulacji, metody naturalne

Czy dobrym pomysłem są tzw. metody naturalne, domowe? W sprzedaży jest sporo suplementów na zwiększanie płodności. Ich biologiczna aktywność jest jednak wątpliwa, uważa dr Południewski. Warte uwagi, naturalne wsparcie w dużej mierze sprowadza się do profilaktyki. Pamiętajmy, że płodność to element zdrowia. Osoby, które nie dbają o siebie, źle się odżywiają, mają potencjalnie mniejsze szanse na zajście w ciążę – mówi ekspert. Wskazana jest więc urozmaicona dieta naturalna, bogata w świeże, sezonowe warzywa. Należy unikać żywności przetworzonej, zawierającej węglowodany proste i cukier. Dobrze jest pilnować prawidłowej masy ciała. Warto też pamiętać, że czynnikiem szkodliwym dla płodności są zanieczyszczenia przemysłowe (pestycydy) i toksyny zawarte w używkach. Również stres może być problemem. Stąd dla zdrowia lepiej dbać o relaks, regularnie uprawiać aktywność fizyczną lub korzystać z technik medytacyjnych³.

Zapoznaj się z naszymi pozostałymi artykułami na naszym https://zdrowa-ona.pl/:
Linkowanie do artykułu https://zdrowa-ona.pl/ginekologia/in-vitro-a-przygotowania/

„Zdrowa Ona” to portal dla kobiet stworzony przez firmę Gedeon Richter, która od lat angażuje się w działania mające na celu zwiększanie świadomości na temat kobiecego zdrowia oraz poprawy jakości ich życia. Portal o zdrowiu to przede wszystkim przystępnie podana wiedza medyczna i porady dotyczące dbania o kobiece zdrowie. Kontent zbudowany jest w oparciu o rzetelne artykuły z obszaru m.in. ginekologii (antykoncepcja, ciąża, mięśniaki macicy), kardiologii (nadciśnienie) czy psychiatrii (schizofrenia).

Słowa kluczowe: in vitro, zaburzenia owulacji, stymulacja owulacji, zdrowa ona, portal dla kobiet