Rodzaje antykoncepcji i ich skuteczność

Jakie są rodzaje antykoncepcji? Właściwości i skuteczność najpopularniejszych metod

Prezerwatywy, tabletki hormonalne, kalendarzyk czy przerywany stosunek – to tylko niektóre z wielu metod antykoncepcji, które wybierają Polki. Każda z tych metod ma swoje unikalne cechy. Dowiedz się, czym się charakteryzują wszystkie rodzaje antykoncepcji i poznaj opinie dr. Grzegorza Południewskiego na temat ich skuteczności.

Z tekstu dowiesz się:

• jak ocenia się skuteczność różnych rodzajów antykoncepcji,
• jakie są rodzaje antykoncepcji mechanicznej,
• co warto wiedzieć o tabletkach antykoncepcyjnych,
• czy antykoncepcja naturalna jest skuteczna,
• jakie są inne rodzaje antykoncepcji.

Skuteczność wszystkich rodzajów antykoncepcji – jak jest oceniana?

Skuteczność antykoncepcji jest jednym z kluczowych kryterium wyboru odpowiedniej metody zapobiegania ciąży. Do jej oceny służy wskaźnik Pearla. Wyraża on średnią liczbę ciąż, które wystąpiły w ciągu roku u 100 kobiet regularnie stosujących daną metodę antykoncepcji. Im niższy wskaźnik Pearla, tym wyższa skuteczność danej metody. Na przykład wskaźnik Pearla wynoszący 0,1 oznacza, że na 100 kobiet stosujących tę metodę antykoncepcji tylko 0,1 zajdzie w ciążę w ciągu roku. Wskaźnik ten pozwala na porównanie różnych metod antykoncepcji i wybór tej optymalnej, uwzględniając indywidualne potrzeby i preferencje kobiet.

Posłuchaj wypowiedzi dr. Grzegorza Południewskiego, który odpowiada na pytanie: Czy te same metody antykoncepcji są dobre dla kobiet w różnym wieku?

Rodzaje antykoncepcji mechanicznej: prezerwatywy męskie i damskie

Najbardziej znaną i najczęstszą metodą antykoncepcji jest stosowanie prezerwatyw, zwłaszcza przez mężczyzn. Oprócz zabezpieczania przed nieplanowaną ciążą prezerwatywy zmniejszają ryzyko wystąpienia wielu chorób przenoszonych drogą płciową, np.:

• HIV/ AIDS,
• WZW typu B i C,
• chlamydiozy,
• rzeżączki,
• kiły,
• opryszczki narządów płciowych,
• rzęsistkowicy.

Przeczytaj także: Wirus HPV – szczepienia, diagnostyka, objawy i leczenie

Popularność prezerwatyw wynika z ich bardzo łatwej dostępności. Można je znaleźć w drogeriach, aptekach, hipermarketach czy na stacjach benzynowych. Do ich zakupu nie jest także potrzebna recepta.

Prezerwatywy są produkowane głównie z lateksu, choć możesz znaleźć również prezerwatywy bezlateksowe (np. nitrylowe) – ich skuteczność jest jednak niższa.

Czy prezerwatywy dla mężczyzn to skuteczna metoda antykoncepcji? Wskaźnik Pearla dla tego rodzaju zabezpieczenia waha się między 2 a 15. Wynika to jednak głównie z nieprawidłowego stosowania lub przechowywania prezerwatyw.

Poza prezerwatywami dla mężczyzn w sklepach można znaleźć – choć znacznie rzadziej – także prezerwatywy damskie. Wykonuje się je z tych samych materiałów co prezerwatywy męskie, natomiast ich wygląd przypomina wydłużony balonik zakończony pierścieniami po dwóch stronach. W przypadku tej antykoncepcji mechanicznej wskaźnik Pearla wynosi od 5 do 21.

Co z innymi metodami mechanicznymi? Jeśli chcesz poznać ich skuteczność, poniżej przedstawiamy ich wskaźniki Pearla:

Antykoncepcja mechaniczna – rodzaje wraz ze wskaźnikiem Pearla:

• kapturek naszyjkowy: 20-40
• kapturek dopochwowy: 6-12,1
• gąbka dopochwowa: 9-20 (idealne stosowanie), 12-24 (typowe stosowanie)

Rodzaje antykoncepcji hormonalnej: tabletki hormonalne i inne

Powszechnie znanym rodzajem antykoncepcji jest również antykoncepcja hormonalna w postaci tabletek. Środki te cieszą się coraz większą popularnością wśród kobiet, choć są dostępne tylko na receptę. Dobór tabelek antykoncepcyjnych powinien być zawsze indywidualny – musi uwzględniać m.in. rekomendację lekarza ginekologa, wiek i stan zdrowia kobiety oraz jej oczekiwania.

dr hab. n. med. Grzegorz Południewski:

Tabletki antykoncepcyjne dają niemal stuprocentową ochronę przed nieplanowaną ciążą – wskaźnik Pearla dla pigułek dwuskładnikowych ocenia się na 0,02. Wybór konkretnych tabletek powinien być poprzedzony wcześniejszym wywiadem z pacjentką oraz wykonaniem podstawowych badań ginekologicznych.

Indywidualny dobór tej metody jest ważny także ze względu na skutki uboczne, które mogą się pojawiać. Jeśli dla kobiety ważne są korzyści pozaantykoncepcyjne wynikające z ich przyjmowania, warto, aby zapytała swojego lekarza ginekologa o te, mające właściwości antyandrogenowe, np. na bazie octanu chlormadinonu.

Kobiety przyjmujące tabletki antykoncepcyjne muszą pamiętać, że ich skuteczność zależy od regularnego stosowania – pominięcie dawki zwiększa ryzyko zajścia w ciążę.

Przeczytaj też: Zanim weźmiesz tabletkę

Jakie są inne korzyści wynikające ze stosowania antykoncepcji hormonalnej?

1. Komfort stosowania
2. Zmniejszenie obfitości krwawień miesiączkowych
3. Regulacja cykli miesiączkowych
4. Zmniejszenie ryzyka wystąpienia raka jajnika i raka śluzówki trzonu macicy
5. Poprawa kondycji skóry i włosów
6. Zmniejszone ryzyko wystąpienia osteoporozy

Posłuchaj wypowiedzi dr. Grzegorza Południewskiego, który odpowiada na pytanie: W jaki sposób ginekolog może pomóc kobiecie w doborze odpowiedniej metody antykoncepcji?

Naturalna antykoncepcja i jej rodzaje – czy jest skuteczna?

Mimo kolejnych badań zwracających uwagę na wysokie ryzyko nieskutecznego działania, metody naturalne wciąż cieszą się sporą popularnością. Możemy do nich zaliczyć m.in.

• prowadzenie kalendarzyka,
• metodę termiczną, która polega na codziennych pomiarach temperatury ciała,
• metodę obserwacji śluzu szyjkowego, która polega na obserwacji zmian i analizie wyglądu śluzu szyjkowego,
• stosunek przerywany.

Te metody (z wyjątkiem stosunku przerywanego, który nie daje żadnej gwarancji zabezpieczenia) wymagają jednak niezwykłej staranności, systematyczności oraz znajomości funkcjonowania własnego organizmu. Charakteryzują się brakiem ingerencji w procesy zachodzące w ciele kobiety podczas cyklu miesięcznego, co część kobiet uważa za zaletę. Niestety cechuje je także niska skuteczność – dla przykładu, wskaźnik Pearla dla metody kalendarzykowej waha się między 14 a 50.

Pozostałe rodzaje antykoncepcji dla kobiet

Do mniej popularnych metod możemy zaliczyć także antykoncepcję transdermalną, która wyróżnia się wysokim komfortem stosowania. Substancja czynna obecna w plastrach uwalnia się przez cały czas noszenia plastra z taką samą ilością, dzięki czemu stężenie hormonów w organizmie osiąga wartość stałą i niezależnie od pory utrzymuje się na tym samym poziomie przez kolejne dni. Jest to szczególnie wygodna metoda dla kobiet prowadzących mobilny tryb życia lub podejmujących wiele aktywności w ciągu dnia. Wskaźnik Pearla dla tej metody wynosi 0,4 – co oznacza, że daje skuteczną ochronę przed nieplanowaną ciążą.

Jeszcze inną metodą są wkładki domaciczne wymieniane raz na kilka lat. Jest to dobre rozwiązanie dla kobiet, które nie chcą planować kolejnych dni owulacyjnych i miesiączek w kalendarzykach, a stosowanie tabletek hormonalnych czy plastrów ogranicza ich styl życia. Stosowanie wkładek jest bardzo skutecznym rodzajem antykoncepcji – indeks Pearla wkładek wynosi od 0,3 do 2.

Przeczytaj też: Pierwsza kontrola ginekologiczna

Zupełnie innym rodzajem antykoncepcji jest antykoncepcja awaryjna. To doraźna metoda zapobiegania ciąży, której nie stosuje się regularnie, a jedynie w wyjątkowych sytuacjach, np. gdy zastosowana metoda zawiodła lub po współżyciu bez zabezpieczenia. W takich przypadkach jest potrzebna recepta na „tabletkę dzień po”, która zawiera w składzie octan uliprystalu hamujący lub opóźniający owulację lub lewonorgestrel zapobiegający owulacji i zapłodnieniu uwolnionej komórki jajowej.