Artykuł w kategorii:
Data publikacji: 2025-03-14
Alergia – fakty i mity
Im mniejszą wiedzę posiadamy na temat danej choroby, tym więcej mitów narasta wokół jej objawów, diagnozowania oraz samego procesu leczenia. Problem ten dotyczy między innymi alergii. Mimo że schorzenie to jest bardzo powszechne, to wciąż wiele osób ma wątpliwości co do tego, jakie są rodzaje alergii, jak diagnozować alergię i w jaki sposób ją leczyć. Wspólnie z ekspertami programu Zdrowa ONA – prof. dr hab. n. med. Bolesławem Samolińskim oraz lek. med. Magdaleną Piórkowską postaramy się uściślić co jest prawdą, a co mitem dotyczącym alergii.
Człowiek rodzi się z alergią. MIT!
Alergia to nie choroba wrodzona. Oczywiście zdarza się, że rozwija się ona w wieku niemowlęcym. Przykładem jest m.in. alergia pokarmowa. Objawy częściej pojawiają się u dzieci niż osób dorosłych i faktycznie: alergia u dziecka może występować od bardzo wczesnego okresu jego życia. Natomiast zazwyczaj alergikami stajemy się w nieco późniejszym wieku, kiedy nasz organizm zaczyna reagować na pewne alergeny w sposób przesadnie silny
– tłumaczy ekspert programu Zdrowa ONA prof. dr hab. n. med. Bolesław Samoliński, alergolog.
W przypadku dzieci i niemowląt najczęściej rozwijają się alergie pokarmowe, przede wszystkim te na białka mleka krowiego1.
Nie można nagle stać się uczulonym na pokarmy, który spożywa się od lat. MIT!
Można. Nasz organizm w każdej chwili może zareagować alergią na produkty, które są nam doskonale znane. Alergia może pojawić się bardzo niespodziewanie na przykład w przypadku leków czy ulubionych potraw. Jeżeli organizm po zetknięciu z jakąś substancją zaczyna reagować na nią uczuleniem, to przy następnym kontakcie z danym czynnikiem również można spodziewać się podobnego objawu alergii. I to, pomimo iż wcześniej nic na to nie wskazywało2.
Nietolerancja pokarmowa to to samo, co alergia. MIT!
Krowie mleko może wywołać alergię, ale też organizm ludzki może go nie tolerować. W Polsce ok. 20–25% dorosłych osób nie trawi mleka, z powodu braku enzymu rozkładającego cukier zawarty w mleku – laktazy. Ich organizm nie toleruje mleka, lecz to nie oznacza, że są alergikami. Różne mogą być objawy, różny jest także mechanizm powstania i sposoby leczenia tych chorób. Z alergii na mleko część dzieci wyrasta. Niektórzy ludzie przez całe życie z powodu braku laktazy mleka nie tolerują. Tendencja ta wzrasta wraz z wiekiem. Z kolei celiakia to choroba o podłożu genetycznym, charakteryzująca się nietolerancją glutenu, ale nie jest to alergia
– wyjaśnia prof. dr hab. n. med. Bolesław Samoliński.
Wśród najczęstszych alergii pokarmowych wskazuje się: białka mleka krowiego, pszenicę, orzechy ziemne i orzechy drzew, jaja oraz ryby i owoce morza. Szacuje się, że stanowią one około 80-90% wszystkich alergii pokarmowych. Pacjenci najczęściej, bo w około 80% przypadków, uczuleni są tylko na jeden alergen pokarmowy1.
Alergie to choroby w zupełności dziedziczone. MIT!
Polskie Towarzystwo Alergologiczne podaje, że: „Istnieją poszlaki wskazujące na istotny wpływ genów na powstanie alergii – szacuje się, że od 40% do 80% chorych odziedziczyło skłonności alergiczne po swoich przodkach. Istnieje również prawdopodobieństwo, iż wszyscy ludzie mają genetyczną skłonność do alergii, jednak nie u wszystkich osób kończy się ona chorobą”3.
Prawdą jest, iż geny ponoszą dużą odpowiedzialność za choroby alergiczne, jednak warto pamiętać, że nie dziedziczymy samej choroby, lecz jedynie skłonność do niej, a geny zmieniają swoje właściwości pod wpływem czynników środowiskowych, jak wynika z ostatnich badań epigenetycznych.
Jeśli choć jedno z rodziców cierpi na alergię, to uczulenia występują znacznie częściej u dzieci. Prawdopodobieństwo zachorowania wynosi wtedy 20-40%. Gdy oboje rodzice są alergikami, ryzyko pojawienia się uczulenia u dziecka jest dwukrotnie wyższe. Co ważne – symptomy alergii mogą być u każdego z członków rodziny inne – u jednego wystąpi katar sienny, drugi zachoruje na astmę
– dodaje prof. Samoliński.
Alergia może mieć jednak też inne przyczyny niż tylko czynniki genetyczne. Jest to między innymi dbałość o higienę i czystość otoczenia, stosowanie antybiotyków oraz styl życia i inne czynniki środowiskowe4.
Alergia skórna objawiająca się wysypką na ręce kobiety
Nawet jedna tabletka dziennie wystarcza, aby zwalczyć objawy alergii. FAKT!
Mimo, że alergie należą do schorzeń bardzo uciążliwych, mają wiele objawów i bywają bardzo męczące, to czasami jej leczenie może okazać się bardzo proste. Jak pozbyć się alergii? W niektórych przypadkach wystarczy zażywać jedną tabletkę dziennie, aby zwalczyć jej objawy. Tak jest w przypadku niektórych leków przeciwhistaminowych zawierających lewocetyryzynę, które przyjmowane raz w ciągu dnia, w przypadku leczenia alergicznego zapalenia błony śluzowej nosa (w tym przewlekłego zapalenia błony śluzowej nosa) oraz przewlekłej idiopatycznej pokrzywki, znacznie poprawia komfort życia pacjenta. Przeświadczenie, że musimy łykać kilka tabletek i to o określonej porze dnia, jest jak najbardziej nieprawdziwe
– komentuje prof. dr hab. n. med. Bolesław Samoliński.
Alergia jest chorobą. FAKT!
Wiele osób bagatelizuje ten problem, uznając, że katar czy częste kichanie wiosną to zupełnie naturalna rzecz. A jeśli sytuacja powtarza się co roku to tym bardziej powinno to niepokoić.
Co to jest alergia? Zgodnie z definicją podawaną przez specjalistów, jest to nieprawidłowa reakcja ze strony układy immunologicznego na rozmaite czynniki występujące w środowisku, które są nazywane alergenami5.
Jeśli nie rozumiemy swoich dolegliwości, są one uciążliwe i nawracają przez długi czas, należy udać się do lekarza pierwszego kontaktu, który pomoże nam rozwiać wątpliwości i wskaże dalsze leczenie i postępowanie. Proszę pamiętać, że objawy takie jak katar, kaszel, częste kichanie czy też łzawienie, jeśli przebiegają bez gorączki i powtarzają się cyklicznie o określonej porze roku, świadczą o alergii, a nie o przeziębieniu. Alergii więc nie można bagatelizować. Nieleczona, może być przyczyną przewlekłych i poważnych chorób układu oddechowego (np. astma oskrzelowa), układu pokarmowego (zaburzenia wchłaniania, zespoły niedoborowe np. witamin), przewlekłe i uciążliwe zmiany skórne, zaburzenia odporności (np. nawracające infekcje)
– dodaje ekspert programu Zdrowa ONA lek. med. Magdalena Piórkowska, internista.
Reakcja alergiczna pojawia się zawsze od razu po kontakcie z alergenem. MIT!
Alergia często wiąże się z wystąpieniem reakcji od razu po zetknięciu się z alergenem. Objawem może być np. pojawienie się opuchlizny wokół oczu i ich łzawienie, katar, a także wysypka lub pokrzywka. Alergia jednak nie musi wiązać się z natychmiastową reakcją. Zdarza się, że pierwsze symptomy pojawiają się dopiero po 72 godzinach. Przykładem może być alergia kontaktowa w postaci kontaktowego zapalenia skóry – w tym przypadku pierwsze objawy widoczne są najczęściej po kilkudziesięciu godzinach4.
Nie można być uczulonym na słońce. MIT!
Zastanawiając się, na co można mieć alergię, bardzo często wykluczamy między innymi słońce. Niestety, nie jest to słuszne rozumowanie. Alergie skórne mogą mieć bardzo różne przyczyny, w tym również promienie słoneczne. Taka reakcja alergiczna nazywana jest fachowo fotodermatozą. Ta alergia skórna najczęściej nie dotyka twarzy, ale może mieć różne nieprzyjemne efekty na innych częściach ciała. Najczęściej są to swędzące pęcherzyki, grudki i wysypka5.
Różne rodzaje alergii dają takie same objawy. MIT!
Istnieją różne rodzaje alergii, wśród których znajduje się np. alergia kontaktowa, alergia skórna, alergia pokarmowa, alergia wziewna. Podział ten związany jest z drogą, jaką alergen dostaje się do organizmu człowieka5. W zależności od tego, jaka to dokładnie alergia, objawy u dorosłych oraz dzieci mogą być bardzo różne. Osoby mające alergię na kurz i roztocza cierpią najczęściej na zatkany nos oraz wydzielinę spływającą do gardła oraz duszności. Z kolei objawy alergii na pyłki to przede wszystkim łzawiące i opuchnięte oczy oraz katar. Alergie pokarmowe mogą powodować biegunkę i wymioty, niestrawność i nudności oraz pokrzywkę skórną4.
Badanie na alergię z wykorzystaniem metody testów skórnych
Badanie na alergię może być wykonywane w formie testu skórnego lub z krwi. FAKT!
Istnieją różne metody diagnozowania chorób alergicznych. Najczęściej stosowane są testy skórne, jednak nie tylko. W diagnostyce wykorzystuje się również testy z krwi na alergie, które w testach skórnych nie dają jednoznacznych wyników6.
Należy mieć na uwadze, że diagnozowanie alergii to proces bardzo złożony. Istotną rolę odgrywa w nim wywiad lekarski, dlatego w przypadku problemów o podłożu alergicznym i uczuleniowym, konieczny jest kontakt ze specjalistą z tej dziedziny, który zadecyduje o dalszych krokach6.
Źródła:
- Zawadzka-Krajewska A., Alergia na białka mleka krowiego, [w:] Alergia, nr 3 2020, s. 12-14.
- https://acaai.org/allergies/allergic-conditions/food/, dostęp online: 13.03.2025.
- Informacja ze strony Polskiego Towarzystwa Alergologicznego.
- https://5mindlazdrowia.pl/fakty-i-mity-na-temat-alergii/, dostęp online: 27.02.2025.
- Durajski Ł., Alergie. Fakty i mity, 2020.
- Butrym I., Płaczkowska S., Pawlik-Sobewska L., Smolińska S., Podstawowe testy wykorzystywane w diagnostyce alergii IgE-zależnej i alergii kontaktowej. [w:] Diag Lab 53(3), 2017, s. 169-174.
.svg)