1. Czym jest menopauza?
Menopauza jest ostatnim krwawieniem miesiączkowym w życiu kobiety. To ważne wydarzenie, ponieważ jej wystąpienie stanowi początek szybszego starzenia się organizmu a tym samym zwiększa ryzyko zachorowalności głównie na choroby układu sercowo-naczyniowego. Wystąpienie menopauzy jest kulminacją około 50.letniego okresu reprodukcyjnego kobiety, którego początek przypada od narodzin do momentu rozpoczęcia starzenia się jajników. Średni wiek wystąpienia menopauzy naturalnej w populacji polskiej wynosi 51 lat.
2. Czy menopauza i klimakterium to to samo?
Nie. Klimakterium jest okresem rozpoczynającym się na kilka lat przed menopauzą i trwającym kilka lat po niej, podczas gdy sama menopauza oznacza wystąpienie ostatniej miesiączki. Światowa Organizacja Zdrowia dokonała umownego podziału okresu menopauzalnego w życiu kobiety na trzy etapy:
- Premenopauza – okres przed wystąpieniem menopauzy, podczas którego następuje powolne wygasanie czynności jajników, aż do całkowitego ustalania cykliczności w ich funkcjonowaniu. Według najnowszych doniesień naukowych czas trwania tego okresu wynosi 2 lata poprzedzające wystąpienie ostatniej miesiączki.
- Perimenopauza – czas przejściowy przed i po menopauzie, rozpoczynający się krótko przed ostatnią miesiączką i trwający do około roku po jej wystąpieniu. W czasie tego okresu większość kobiet zaczyna odczuwać większość objawów związanych z przekwitaniem. Kobiety zauważają wydłużenie cykli menstruacyjnych oraz ich nieregularność, a następne koniec krwawień miesiączkowych.
- Postmenopauza – to okres, który rozpoczyna się po wystąpieniu ostatniej miesiączki. W tej fazie ostatecznie przestają funkcjonować jajniki i trwa on do ok. 65 roku życia.
2. Czy menopauza oznacza, że nie mogę już zajść w ciążę?
Tak. Menopauza finalnie skutkuje bezpowrotną utratą płodności, systematycznie zmniejszającą się aktywnością hormonalną jajników, zmianami w długości cyklów menstruacyjnych i różnymi objawami wypadowymi zwanymi symptomami klimakterycznymi. Ważne jednak, żeby pamiętać, iż brak miesiączki od kilku miesięcy nie zawsze oznacza wchodzenie przez nas w okres przekwitania. W takich przypadkach należy udać się do ginekologa, który zleci wykonanie badania stężenia hormonów. Jeśli poziom stężenia FSH będzie mniejszy niż 3- j/l, a stężenie estradiolu poniżej 3- pg/ml, wtedy można potwierdzić wystąpienie menopauzy, co jest równoznaczne z niepłodnością.
3. Czy fakt, że ukończyłam już 50 lat jednoznacznie oznacza wchodzenie w okres menopauzalny?
Okres menopauzalny związany z przekwitaniem jest procesem fizjologicznym, będącym skutkiem zaprogramowania genetycznego organizmu kobiety. Wiąże się to z wystąpieniem szeregu zmian w fizjologii organizmu. Występowanie menopauzy u kobiet będących po 50 roku życia nie jest regułą. Na wiek wystąpienia ostatniego krwawienia miesiączkowego wpływ ma wiele czynników, wśród których zauważono: ogólną wydolność jajników, predyspozycje genetyczne, wiek wystąpienia pierwszej miesiączki, nasłonecznienie, dieta, używki, współwystępowanie innych chorób i dolegliwości. Zdarza się bowiem, że menopauza pojawia się u kobiet nawet przed 40 rokiem życia. Związane jest to najczęściej z czynnikami genetycznymi, bądź zabiegami operacyjnymi, podczas których doszło do usunięcia jajników. Wiek, w którym kobieta osiąga menopauzę ma istotne znaczenie dla jej zdrowia. Jej występowanie w młodym wieku oznacza wcześniejsze starzenie się i jest równocześnie czynnikiem zwiększającym ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych, udaru i osteoporozy. Menopauza w starszym wieku zwiększa natomiast prawdopodobieństwo wystąpienia chorób nowotworowych, w szczególności raka piersi czy raka endometrium.
4. Jakie objawy najczęściej towarzyszą menopauzie?
Okres menopauzalny zapoczątkowuje czas licznych zmian w dotychczasowym funkcjonowaniu kobiety. Proces wygasania czynności hormonalnej jajników skutkuje występowaniem zaburzeń o charakterze metabolicznym, a także wzrostem zachorowalności na choroby zagrażające życiu. Zarówno rodzaj jak i nasilenie objawów różnią się w zależności od predyspozycji kobiety. Do objawów okresu menopauzalnego najczęściej zaliczamy: uczucie lęku, drażliwość, depresyjny nastrój, wyczerpania umysłowe i fizyczne, uderzenia gorąca, pocenie się, kłopoty z sercem, problemy ze snem, bóle mięśni i stawów, problemy z pęcherzem moczowym, zaburzenia w funkcjonowaniu seksualnym oraz odczuwaną suchość pochwy. Z czasem wszystkie objawy wynikające z wahań hormonalnych ulegają wyciszeniu i ustają zupełnie. Warto jednak zdawać sobie sprawę, iż wszelkim niedogodnościom związanym z tym okresem można skutecznie przeciwdziałać, stosując hormonalną terapię menopauzalną (HTM). Polega ona na uzupełnieniu kobiecych hormonów i jest najbardziej efektywną metodą redukcji objawów menopauzy, a także pomaga w profilaktyce ciężkich schorzeń z nią związanych takich jak np. osteoporoza.
[1] Ogólnopolskie badanie zrealizowane w ramach programu „Zdrowa ONA” zainicjowanego przez Gedeon Richter, przeprowadzone w dniach 12-14 lipca 2016 roku metodą internetowych zestandaryzowanych wywiadów kwestionariuszowych (CAWI) przez agencję SW Research. Badaniem objęto łącznie 605 kobiet w wieku 44-55 lat.
